Het kan iedereen overkomen; bescherm jezelf tegen digitale criminaliteit
Criminelen die gebruik maken van telefoons en computers om waardevolle (bedrijfs)gegevens te stelen of daarmee geld afhandig te maken. Dat is in een notendop wat cybercriminaliteit is. En dat is precies waar Jonathan van Eerd, beleidsadviseur Veiligheid, zich voor inzet. Niet zozeer om deze online criminelen op te sporen, maar wel om inwoners, ondernemers en partners weerbaarder te maken. Dat begint met bewustwording. Anders gezegd: Jonathan werkt hard aan digitale veiligheid.
”Cybercriminaliteit is veel in het nieuws. En Nederland is voor deze criminelen bij uitstek een interessante markt. Niet alleen is hier veel geld te halen, we zijn ook nog eens heel digitaal én ons bewustzijn van de risico’s is laag. Deze combinatie maakt ons een ideaal doelwit voor cybercriminelen, met als gevolg dat ontzettend veel geld wegvloeit. Toch denken veel mensen en bedrijven nog dat het een ver-van-mijn-bed-show is. Maar, geloof me: het kan ook jou overkomen. We zijn allemaal digitaal kwetsbaar,” trapt Jonathan af.
Niet wat het lijkt
“Cybercriminaliteit neemt toe. Dat was al zo, maar door corona is dat verder versneld. Er gaat in het bedrijfsleven heel veel geld om. Bij grote én bij kleine bedrijven. Maar ook als consument kun je er de dupe van worden. Bijvoorbeeld door iets op internet te bestellen wat een nepwebshop blijkt te zijn. Weg is je geld. Of door een link in een e-mail die van de GGD lijkt te zijn, te openen en in te loggen met DigiD. De voorbeelden zijn eindeloos en dagelijks groeit de lijst met nieuwe oplichtingstrucs.”
Cybercriminaliteit gebeurt via alles wat met het internet verbonden is. Dus het kan je ook via whatsapp gebeuren. Ook bij Jonathan ging het ooit bijna mis. “Een tijd geleden kreeg een familielid een whatsappje, zogenaamd namens mij. Of hij snel geld kon overmaken, zodat ik mijn verbouwingskosten op tijd kon betalen. Ik was destijds écht met een verbouwing bezig dus het leek erg geloofwaardig. Dat hadden criminelen dus gezien via mijn social media. Gelukkig belde mijn familielid mij om na te vragen of het wel klopte. Zo konden we schade voorkomen. Dat was voor mij een besefmoment om erg bewust te zijn wat je wel en niet op internet deelt. Iemand die kwaad wil, kan die informatie namelijk heel makkelijk misbruiken.”
Ruim 3 jaar geleden werd cybercriminaliteit een belangrijk thema binnen de gemeente. En daarmee vooral cyberveiligheid, dus hoe je je tegen dit soort risico’s kunt beschermen. “Het is vreselijk hoe slim, gewiekst en anoniem deze criminelen te werk gaan en dat we ons hier mee bezig moeten houden. Maar áls het er dan toch is, maakt het mij trots dat ik een bijdrage mag leveren aan cyberveiligheid. De digitale wereld is continue in ontwikkeling en geen dag is hetzelfde. Dat maakt het ook zo leuk voor mij. De ene keer werk ik mee aan een social media campagne voor jongeren over het belang van online veiligheid. Een andere keer geef ik uitleg op basisscholen door middel van de game Hackshield en weer een andere keer geef ik een training aan ouderen waar zij vooral op kunnen letten, moeten doen of juist laten. Fantastisch dat ik dit in mijn eigen Breda mag doen!”
Buurtpreventie
Ook buurtpreventie wordt ingezet om meer Bredanaars bewust te maken van het belang van cyberveiligheid. Bij buurtpreventie zijn bewoners de ‘oren en ogen’ van de buurt voor een veilige omgeving. “We hebben nu al zo’n 5500 buurtpreventieleden. Daarvan zijn er nu ook 30 opgeleid als digitale ambassadeurs. Binnenkort starten we met een tweede lichting. Dat doen we samen met politie en Avans Hogeschool. Deze ambassadeurs werken vooral in hun eigen buurt. Bijvoorbeeld door uitleg te geven over digitale veiligheid tijdens een buurtbijeenkomst of bij de start van nieuwe buurtpreventiegroepen. We werken eraan dat ze straks - samen met ons - ook zelf trainingen kunnen geven.”
Digitaal veilig ondernemen
Bij bedrijven richt cybercriminaliteit zich vaak op het stelen van waardevolle gegevens (data). Dan wordt het systeem van het bedrijf gehackt en eisen criminelen ‘losgeld’ voordat het bedrijf weer kan ‘draaien’. “In veel gevallen wordt het losgeld betaald. Ze maken een rekensommetje wat het kost om niet bereikbaar te zijn voor hun klanten. Vaak is dat meer dan het losgeld dat geëist wordt. Maar ook de kleine ondernemer op de hoek is doelwit. Ook zij zijn steeds meer afhankelijk van digitale mogelijkheden. Daar is nog niet iedereen zich heel erg bewust van. En als ze zich er al bewust van zijn, voelen ze niet altijd de noodzaak er ook iets aan te doen. Terwijl je met een goed wachtwoord en een zogenoemde tweestapsverificatie (wachtwoord in combinatie met een code), al heel veel ellende kunt voorkomen. Dan voel ik me wel eens een roepende in de woestijn. Maar ik blijf roepen, want hier is zoveel winst te behalen. Zo organiseren we in het netwerk ‘Veilig Ondernemen Breda’ webinars, trainingen en e-learnings om ondernemers te leren wat zij kunnen doen om zich beter te beschermen en beveiligen.
Overheid
Wat voor het bedrijfsleven geldt, geldt ook zeker voor de overheid. Voor overheden wordt het ook steeds belangrijker om data goed te beschermen, want ook zij zijn kwetsbaar. We werken op dit gebied samen met grote partners in de stad zoals Amphia, Brabant Water, Enexis en de politie. We wisselen informatie uit, delen kennis, leren van elkaar en toetsen verschillende maatregelen om Breda digitaal veiliger te maken. Honderd procent veiligheid bestaat niet, dus voorbereid zijn voor wanneer het tóch misgaat, is dan minstens zo belangrijk.”
Tips
Tenslotte heeft Jonathan nog een paar tips om je te behoeden voor cybercriminaliteit. “Let op je klikgedrag. Open niet zomaar allerlei linkjes en bijlagen. Wees je bewust waar je op klikt en vul nooit zomaar gegevens in. Blijf ‘up to date’. Als er een software update beschikbaar is voor je telefoon, computer of tablet, voer deze dan uit. Zo zorg je dat je apparaat beveiligd blijft. Gebruik een lastig te kraken, lang wachtwoord en bij voorkeur ook de tweestapsverificatie, dus naast het wachtwoord ook een code. En kies andere wachtwoorden voor andere accounts. Ten slotte, niet alles op het internet is waar en je kunt niet alles vertrouwen. Check daarom altijd voordat je gegevens achterlaat of geld overmaakt, of je echt contact hebt met de juiste persoon of instantie. Criminelen worden steeds slimmer om je te verleiden informatie te geven of geld over te maken. Blijf daarom altijd gezond sceptisch.”