'Het hele jaar bezig met verkiezingen'

Jaarrond

“Vrijwel niemand staat er bij stil dat je eigenlijk het hele jaar met verkiezingen bezig bent. Als straks deze verkiezingen weer voorbij zijn, gaan we evalueren. En op basis daarvan passen we de draaiboeken aan voor de volgende verkiezingen. En dat voor alle verkiezingen, dus niet alleen voor deze, maar ook voor de verkiezingen van het Europese Parlement, de landelijke verkiezingen voor de Tweede Kamer en ‘onze eigen’ gemeenteraadsverkiezingen. Zo is er vrijwel ieder jaar wel een verkiezing te organiseren. Bij de gemeenteraadsverkiezingen hebben we nog een bredere taak. Dan organiseren we ook de zogenoemde kandidaatstellingsprocedure waarbij wordt bepaald welke partijen meedoen en welke kandidaten op de kieslijsten komen te staan. En daarnaast organiseren we de verkiezingsavond in samenwerking met de griffie.“

Voorbereidingen treffen

Het organiseren van verkiezingen is veel meer dan alleen zorgen dat iedereen thuis een stempas bezorgd krijgt en dat er mensen op het stembureau zitten. “Zo’n 8 maanden voor de verkiezingen starten we met het werven van stemlokalen. Dat was dus al afgelopen augustus. Dat is op zich al een hele klus, want je kunt in Breda in 90 stemlokalen je stem uitbrengen. Als we weten welke locaties we kunnen inrichten als stemlokalen, beginnen we met de werving van de stembureauleden. Dat is meestal zo’n 5 maanden voor de verkiezingen. Voor 15 maart zetten we ongeveer 800 mensen in op de dag zelf en nog eens 200 de dag na de verkiezingen.”

Iedereen (toegankelijk) stemmen

“Dat je in Breda in wel 90 stemlokalen kunt stemmen, doen we om het voor iedere Bredanaar zo makkelijk mogelijk maken om te gaan stemmen. En om er daarmee voor te zorgen dat zoveel mogelijk Bredanaars hun stem uitbrengen. Daarom zorgen we er ook voor dat vrijwel alle stembureaus toegankelijk zijn. En bij ‘Het Sportcentrum’ (voorheen ‘De Scharen’) aan de Bijster is een stembureau ingericht waar slechtzienden en blinden geheel zelfstandig kunnen stemmen. Ook zetten we stemtaxi’s in voor Bredanaars die slecht ter been zijn en zelf geen vervoer hebben naar een stemlokaal. En dit is dan alleen nog maar de fysieke toegankelijkheid.
Daarnaast hebben we veel aandacht voor de toegankelijkheid van het stemproces zelf. Zo zijn er gastvrouwen en -heren om mensen te begeleiden en we hebben 2 jaar geleden de verlichting in de stemhokjes verbeterd. Ook plaatsen we bordjes met eenvoudige teksten zoals ‘lever hier uw stempas in’ om het ook voor laaggeletterden en anderen die het misschien wat spannend vinden om te gaan stemmen, zo begrijpelijk mogelijk te maken. En in de training van de stembureauleden komt aan bod hoe zij de kiezers het beste kunnen benaderen om hen op hun gemak te stellen en hoe ze kunnen helpen waar dat nodig is.”

Stemmen in coronatijd

“In coronatijd kregen de verkiezingen een extra uitdaging. Zo moesten we afstand van elkaar houden. Daarom hebben we ervoor gezorgd dat onze inwoners vervroegd konden stemmen. Dat betekende dat je ook al 2 dagen voor de officiële dag van de verkiezingen kon stemmen. Reken maar uit wat er voor nodig is om stembureaus 3 dagen te mogen gebruiken én te bemensen. Maar het was het waard. Want, we deden dat niet alleen om de drukte te spreiden, maar ook om kwetsbare kiezers de kans te geven om op een rustig moment hun stem uit te brengen.”

Veelzijdig

Eric is blij met zijn werk. “De aanloop naar de verkiezingen is druk, maar het organiseren ervan geeft ook veel voldoening. Vooral omdat het zo veelzijdig is. Zo moeten we met veel mensen en organisaties samenwerken en afstemmen. Bijvoorbeeld met de logistieke partner om de stembureaus fysiek in te richten. En met de drukker van de stempassen en stembiljetten zodat iedereen die op tijd in huis heeft. Dit werk is juridisch en tegelijkertijd ook heel praktisch; ieder jaar wijzigen er wel regels en het is belangrijk dat het verkiezingsproces volgens de wet- en regelgeving wordt ingericht. Er moet ook veel geregeld worden. Een flexibele instelling is daarbij een belangrijke eigenschap. Er gebeuren namelijk ook onverwachte dingen. Zo kregen we afgelopen week bericht van een locatie dat we niet terecht kunnen in de afgesproken ruimte; er was een dubbele boeking op de verkiezingsdag. Ook kampten we deze verkiezingen met de late aanlevering van de benodigde software voor de vaststelling van de verkiezingsuitslag. En deed de software (om te bepalen wie er mogen kiezen) ook niet helemaal wat die moest doen. Inmiddels is dat weer opgelost en heeft iedereen die mag stemmen een stempas ontvangen.”

Teamwork

Eric vindt het leuk om over zijn werk te vertellen, maar staat niet graag in de spotlights. “Ik ben maar de projectleider”, verontschuldigt hij zich. Daarmee bedoelt hij dat de organisatie van verkiezingen echt teamwork is. “Het maakt mij trots dat ik dit samen met een club enthousiaste collega’s mag doen en dat we ieder jaar die klus ook gewoon weer klaren. Dan heb ik het over collega’s uit mijn eigen ‘club’ van Publiekszaken, maar ook uit de hele organisatie. Collega’s van communicatie, financiën en personeelszaken zijn betrokken. En ook onze bodes, de collega’s van repro en de postkamer zijn hartstikke druk met al het papierwerk dat geprint en vervoerd moet worden. Zo levert iedereen een unieke bijdrage om de verkiezingen tot een succes te maken. En wat dacht je van mijn collega’s aan de balie die Bredanaars helpen met een nieuwe stempas wanneer die kwijt is geraakt, met een volmacht om iemand anders te laten stemmen of om te regelen dat je in een andere gemeente kunt gaan stemmen.”

Stemmen tellen

“Je kunt tot 21.00 uur stemmen. Daarna sluiten de stembureaus en worden de stemmen per partij geteld. Wanneer dat gebeurd is, worden alle stembiljetten -in afgesloten transportboxen- naar ‘Het Sportcentrum’ gebracht. Daar worden de volgende dag de stemmen vervolgens per kandidaat geteld. Ook nog een hele klus zo met deze dubbele verkiezingen.”

Andere taken

Naast de verkiezingen, houdt Eric zich bezig met privacy en informatieveiligheid binnen Publiekszaken. En is hij lid van het algemeen bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken, waar hij Breda landelijk vertegenwoordigt. Tot slot -en dan gaat het toch weer over de verkiezingen- is hij voorzitter van de commissie Verkiezingen. Deze commissie kijkt samen met het ministerie van Binnenlandse zaken, de Kiesraad en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, naar nieuwe wet- en regelgeving en naar ontwikkelingen binnen het verkiezingsproces. Eric behartigt hier de belangen van gemeentes.

Vrije tijd 

Wanneer Eric niet aan het werk is, is hij graag in de tuin bezig of speelt hij een potje Catan. Ook stapt hij graag op de racefiets of samen met zijn vrouw op de e-bike. Samen genieten ze van vakanties met de caravan. Frankrijk en Zeeland zijn dan favoriet. En Eric houdt ook van barbecueën: “Ja, ik ben best wel een Bourgondiër. Misschien dat ik me daarom zo thuis voel hier in Breda, ook al woon ik in Oosterhout.”

Alles over de verkiezingen vind je op www.breda.nl/verkiezingen.