Een tweede kans voor Bredanaars

Soms maakt iemand een verkeerde keuze, al dan niet bewust. Maar die ene keuze kan grote gevolgen hebben en zelfs leiden tot een gevangenisstraf. Iedere straf heeft een einddatum, wat betekent dat een gedetineerde op een bepaald moment weer terugkeert in de maatschappij. Dan staat het re-integratieteam van de gemeente Breda klaar om diegene te helpen. 

Bij de gemeente Breda werkt een re-integratieteam van vijf medewerkers dagelijks keihard aan een veiligere samenleving. Dit doen we door Bredase (ex-)gedetineerden te helpen om te re-integreren.

Een detentiemelding van justitie

Een dag nadat een Bredanaar in detentie gaat, krijgen we van justitie een zogenoemde detentiemelding. Het enige wat daarin staat, is dat ‘persoon X’ gedetineerd is en vanaf een bepaalde datum in de gevangenis zit. We krijgen deze melding van gedetineerden die ingeschreven staan in Breda, maar dit hoeft niet altijd. Het is ook mogelijk dat een persoon bijvoorbeeld in 2010 voor het laatst ingeschreven stond in onze stad en daarna niet meer in de Nederlandse registers voorkomt. Dan heeft deze persoon binding gehad met Breda. Ook werken wij samen met regiogemeenten, denk aan Oosterhout, Etten-Leur, Altena of Drimmelen. Dit betekent dat wij ook detentiemeldingen krijgen van gedetineerden uit deze gemeenten.

Start van het traject

Vanaf het moment dat de melding binnenkomt, begint bij ons het traject te lopen. Een medewerker van het re-integratieteam maakt dan direct een afspraak met de gedetineerde. Dat gebeurt digitaal, telefonisch of fysiek, afhankelijk van waar iemand zit. De meeste gedetineerden komen in de gevangenis in Dordrecht, Vught of Grave, maar het komt ook weleens voor dat iemand in Groningen terechtkomt, simpelweg omdat er dichterbij geen plek was. 
Verantwoordelijkheid voor verschillende leefgebieden
We zijn verantwoordelijk voor vijf leefgebieden, die zijn vastgelegd in het bestuurlijk akkoord ‘kansen bieden voor re-integratie’. Dit zijn legitimatiebewijs, opvang of onderdak, schulden, zorg in de breedste zin van het woord, werk en inkomen en het sociaal netwerk. We kijken welke hulpvraag een gedetineerde heeft en wat nodig is om hem of haar – na het uitzitten van de straf – weer goed te laten re-integreren. Heeft die persoon bijvoorbeeld een geldig legitimatiebewijs? Is er verslavingszorg nodig? En heeft de gedetineerde een woning die betaald kan blijven worden? Kortom: welke handvatten kunnen wij geven om ervoor te zorgen dat deze persoon goed in de samenleving (re-)integreert en geen strafbare feiten meer pleegt. 

Samenwerken met partners

Het re-integratieteam werkt altijd samen met verschillende partners in de stad en is gepositioneerd binnen het Zorg- en Veiligheidshuis Baronie Breda. Dit is een netwerksamenwerking tussen drie verschillende ketens: straf (politie en justitie), zorg (organisaties voor zorg en welzijn) en bestuur (gemeenten). Het team heeft enerzijds contact met gemeentelijke afdelingen, zoals de afdeling Werk en Inkomen, Wmo en GKB (Gemeentelijke Kredietbank). Anderzijds spreken zij veel externe partners, zoals GGZ en verslavingszorg. Ook sparren ze met de politie, het OM en reclassering.

Wat we doen 

We kunnen bijvoorbeeld niet zomaar een woning voor iemand regelen, maar we kunnen er wel voor zorgen dat diegene zich alvast inschrijft bij woningcorporaties. Ook bieden we hulp met de aanvraag van een zorgverzekering of houden we contact met zorgpartners. We betrekken ook altijd eventuele partners of kinderen in dit traject. Wat hebben zij nodig? Als gemeente zijn we de verbinder tussen al die verschillende partners en de gedetineerde zelf. Goed om te weten is dat we altijd toestemming vragen aan de gedetineerde om contact op te nemen met externe partners of familieleden.

Maatwerk 

Waar de ene gedetineerde behoefte heeft aan ondersteuning om uit de schuldsanering te komen, helpen we iemand anders met het aanvragen van een legitimatiebewijs. Zo is de hulp dus altijd maatwerk, want de behoeftes en zorgvragen verschillen van persoon tot persoon. Overigens is ons aanbod vrijwillig. Dat betekent dat we klaarstaan voor iedere gedetineerde die vragen heeft, maar dat hij of zijn niet verplicht om ons aanbod aan te nemen. Uiteindelijk spreken we meestal 85 procent van de gedetineerden.

Hoeveel contact hebben we?

In de meeste gevallen hebben we in het begin van de detentieperiode veel contact met de gedetineerde om te kijken of de persoon in kwestie de basis op orde heeft. Met gedetineerden die langer vastzitten, hebben we meestal een keer per jaar contact. Is iemand nog steeds ingeschreven als woningzoekende? Hoe staat het met het legitimatiebewijs en is dit nog geldig? Wanneer het om een kortere straf gaat, bezoeken we hem of haar meestal vaker. Bijna wekelijks zelfs. De vragen die dan opspelen zijn: waar zit iemand rond de einddatum van zijn of haar straf en wat moet er nog geregeld worden? Afhankelijk van de hulpvragen blijven we na het ontslag van de detentie nog ongeveer drie maanden in beeld. Daarna dragen we het stokje over aan relevante partners binnen de gemeente of in de stad.

Maar of iemand nu vier maanden of zes jaar vastzit, we behandelen iedere gedetineerde hetzelfde. En hebben ook hetzelfde doel: re-integratie in de samenleving. Wij kijken niet naar het delict, daar gaat de rechter over.

Iedereen verdient een kans

De kern van ons re-integratieteam is om een ex-gedetineerde ‘zacht te laten landen’ in de stad. Het gebeurt al lang niet meer dat iemand met een vuilniszak vol spullen buiten de gevangenispoort wordt gezet. Vroeg of laat; iedere gedetineerde komt weer een keer naar buiten. Als we niets doen, maken we de samenleving er niet veiliger op. Met dit werk willen we voorkomen dat iemand opnieuw een strafbaar feit pleegt en stimuleren dat iemand na een straf een ‘gewoon’ leven kan leiden. Hiermee werkt ons team dag in en dag uit aan een veiligere samenleving.