De dorpen rond Breda

Tot in het begin van de 20ste eeuw werd de stad Breda volledig omsloten door de gemeenten Princenhage, Teteringen, Ginneken en Bavel. Breda was dus niet groter dan de stad en de verdwenen vestingwerken. En viel met zijn oppervlakte in het niet bij de omliggende gemeenten. Ulvenhout hoorde bij de gemeente Ginneken. Bavel en Prinsenbeek (toen nog Beek) maakte deel uit van Princenhage.

Princenhage en Ginneken waren dorpen met enige omvang. Na de ontmanteling van de vesting groeiden ze al snel vast aan Breda via de Haagweg en de Ginnekenweg. Bavel, Ulvenhout en Prinsenbeek bestonden tot in de 20ste eeuw uit een reeks buurtschappen in de buurt van een kerk of kapel.

Alle dorpen en buurtschappen hebben een geschiedenis die teruggaat tot de 13e of 14e eeuw. In die periode komen de verspreide boerderijen samen in de buurt van een nieuwe kapel en doorgaande weg. Zo ontstond Ginneken aan een doorgaande weg naar Hoogstraten en een doorwaadbare plaats in de Mark. Teteringen lag aan de grote weg tussen Breda en Geertruidenberg. Ook Bavel kende een doorgaande weg naar het nog veel oudere dorp Gilze. Prinsenbeek lag langs een oude route naar Holland en heeft een oudere geschiedenis. Archeologen vonden in en rond de dorpskernen van Princenhage sporen uit de periode 800-1200 na Christus. Ook dit dorp lag langs een doorgaande route tussen Breda en Bergen op Zoom.

De grote uitbreidingen van de dorpen vonden in eerste instantie plaats langs de doorgaande wegen. Dat begon met losstaande villa’s maar niet lang daarna verscheen de eerste aaneengesloten bebouwing. Het waren in het begin vooral de welgestelden die ontdekten dat de dorpsranden een ideaal wooncomfort boden. Ruimte, groen en toch dicht bij de stad.

Echte woonwijken verschijnen in de jaren 30, onder andere in het Ginneken en Princenhage die in 1927 werden geannexeerd. Pas in de jaren 60 en 70 verschijnen in Teteringen, Bavel, Ulvenhout en Prinsenbeek de 1e moderne woonwijken. De bouw van de Bredase wijk Haagse Beemden kon alleen worden uitgevoerd met een grootschalige annexatie van het noordwestelijke deel van Prinsenbeek. De gemeentelijke herindeling van 1997 vormde de start van grootschalige woningbouw projecten. Toen werden Prinsenbeek, Nieuw-Ginneken, en Teteringen bij Breda gevoegd. En de dorpen groeiden steeds meer vast aan de buitenwijken van Breda.

De vesting Breda: omgeven door Ginneken en Bavel, Teteringen en Princenhage, Situatie rond 1824.

De vesting Breda, omgeven door de gemeente Ginneken en Bavel, Teteringen en Princenhage. Situatie rond 1824 (plattegrond erfgoed, gemeente Breda)

Alle dorpen en buurtschappen hebben een geschiedenis die teruggaat tot de 13e of 14e eeuw. In die periode komen de verspreide boerderijen samen in de buurt van een nieuwe kapel en doorgaande weg. Zo ontstond Ginneken aan een doorgaande weg naar Hoogstraten en een doorwaadbare plaats in de Mark. Teteringen lag aan de grote weg tussen Breda en Geertruidenberg. Ook Bavel kende een doorgaande weg naar het nog veel oudere dorp Gilze. Prinsenbeek lag langs een oude route naar Holland en heeft een oudere geschiedenis. Archeologen vonden in en rond de dorpskernen van Princenhage sporen uit de periode 800-1200 na Christus. Ook dit dorp lag langs een doorgaande route tussen Breda en Bergen op Zoom.

De grote uitbreidingen van de dorpen vonden in eerste instantie plaats langs de doorgaande wegen. Dat begon met losstaande villa’s maar niet lang daarna verscheen de eerste aaneengesloten bebouwing. Het waren in het begin vooral de welgestelden die ontdekten dat de dorpsranden een ideaal wooncomfort boden. Ruimte, groen en toch dicht bij de stad.

Echte woonwijken verschijnen in de jaren 30, onder andere in het Ginneken en Princenhage die in 1927 werden geannexeerd. Pas in de jaren 60 en 70 verschijnen in Teteringen, Bavel, Ulvenhout en Prinsenbeek de 1e moderne woonwijken. De bouw van de Bredase wijk Haagse Beemden kon alleen worden uitgevoerd met een grootschalige annexatie van het noordwestelijke deel van Prinsenbeek. De gemeentelijke herindeling van 1997 vormde de start van grootschalige woningbouw projecten. Toen werden Prinsenbeek, Nieuw-Ginneken, en Teteringen bij Breda gevoegd. En de dorpen groeiden steeds meer vast aan de buitenwijken van Breda.

Fotoalbum de dorpen rond Breda